Tüketici güven endeksi yılı biraz yükselişle kapatsa da 223 aydır “iyimserlik” sınırı olan 100’ün üzerine çıkmadı.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) işbirliği ile yürütülen tüketici eğilim anketi sonuçlarından hesaplanan tüketici güven endeksi, Kasım ayında 79.8 iken Aralık ayında yüzde 1.9 oranında artarak 81.3 oldu. Açıklanan son rakamla tüketici güven endeksi 2024 yılını da “iyimserlik” sınırının altında kapattı.
2024 yılına 80.4 ile başlayan endeks dalgalı bir seyir izledi ve Temmuz ayında 75,9 ile bu yılın en düşük seviyesini kaydetti. Yıl içinde 75.9-81.3 arasında bir değerler alan endeks, en yüksek değerine Aralık ayında ulaştı, ancak yine 100’ün altında kaldı.
Böylece tüketici güven endeksi, “iyimserlik” sınırının altındaki 18 yıllık seyrini sürdürdü.
223 aydır “kötümser” sınırını aşamadı
Tüketici güven endeksi 0-200 aralığında değer alabiliyor. Tüketici güven endeksinin 100’den büyük olması tüketici güveninde “iyimser” durumu, 100’den küçük olması tüketici güveninde “kötümser” durumu gösteriyor.
Tüketici güven endeksi en son Mayıs 2006’da 100’ün üzerinde yer almış ve 100.1 olarak hesaplanmıştı.
Aylık olarak açıklanan tüketici güven endeksi 18 yılı 7 ay 15 gündür , bir başka anlatımla 223 aydır “iyimserlik sınırı” olan 100’ün üzerine çıkamadı.
Hesaplanma yöntemi
TÜİK ve TCMB işbirliği çerçevesinde 2003 yılından itibaren Hanehalkı İşgücü Anketi’ne ekli olarak yürütülüp hesaplanan Tüketici Eğilim Anketi’nin AB Uyumlulaştırılmış İşyerleri ve Tüketici Anketleri Programı’ndan farklılıklar göstermesi nedeniyle yeni bir uygulamaya geçildi. Ocak 2012 tarihinden itibaren AB Uyumlulaştırılmış İşyeri ve Tüketici Anketleri Ortak Programı esaslarına göre yeni Tüketici Eğilim Anketi uygulanmaya başlandı.
2012 yılında Hanehalkı İşgücü Anketi’ne ekli uygulama ve yeni Tüketici Eğilim Anketi eşanlı yürütülen, Hanehalkı İşgücü Anketi’ne ekli uygulamaya Ocak 2013 tarihinden itibaren son verildi.
AB programına tam uyumlu yeni uygulama; anket uygulanan birim, anket soruları, sorularda karşılaştırma yapılan dönem, endeksin hesaplandığı sorular ve endeks yayımlama tarihinde değişiklikler içeriyor. Tüketici Güven Endeksi önceki uygulamada beş alt endeks kullanılarak hesaplanmakta iken; Ocak 2013’ten itibaren dört alt endeks kullanılarak hesaplanmaya başlandı.
AB Uyumlulaştırılmış İşyerleri ve Tüketici Anketleri Programı’na uyumlu yeni tüketici güven endeksi 2012 yılı ve 2013 Ocak ayı için yeni Tüketici Eğilim Anketi sonuçları kullanılarak hesaplandı. Yeni seriyi, 2012 yılı öncesi değerlerle karşılaştırabilmek amacıyla Reg-ARIMA modeline dayalı makro yaklaşımla geriye doğru çekme yöntemi kullanılarak 2004-2011 dönemine ilişkin seri elde edildi.
En “kötümser” aylar
Tüketici Güven Endeksi, küresel krizin başladığı 2008 Eylül ayında 80,7 düzeyindeyken, Ekim ayında 74.2, Kasım ayında 68.9 ile en düşük düzeyine indi. 2008 Aralık ayında ise 69.9 oldu.
2020 yılına gelindiğinde Nisan ayındaki 78.1 değeri o yılın en düşük değeri oldu. Bu değer 2021 yılında Temmuz 2018 döneminde 90.1 olan endeks bu tarihten sonra hep 90’nın altında seyretti.
Aralık 2021’de 68.9 ile kötümserlik göstergesinde dibe doğru giden endeks aynı zamanda 2021’in en düşük değeriydi. 2022 yılına 73.2 değeriyle başlayan tüketici güven endeksi yıl içinde 100’un altında olmak üzere değişken bir seyir izledi. Haziran 2022’de ise 63.4 ile 206 ayın yılın en düşük değerine ulaştı.
2023 yılında ise Ağustos ayında 68,0 ile yılın en düşük değerini gören tüketici güven endekesi, Mayıs ayında 91,1 ile iyimserlik sınırına en yakın değerini aldı.
2024 yılına 80.4 ile başladı ve inişli çıkışlı seyretti ve Temmuz ayında 75,9 ile bu yılın en düşük seviyesini kaydetti. Yıl içinde dalgalı bir seyir izleyen endeks yılı 81.3 ile yılbaşındaki değerinin biraz üzerinde, ancak yine “kötümserlik” sınırının altında kapattı.
TÜİK kayıtlarına göre, 2005 yılından bu yana, aylar itibarıyla tüketici güven endeksi verileri şöyle:
Yıl
Ay
Tüketici Güven Endeksi
2005
Ocak
105,4
Şubat
105,2
Mart
102,1
Nisan
100,4
Mayıs
100,3
Haziran
99,1
Temmuz
99,2
Ağustos
97,5
Eylül
95,5
Ekim
98,1
Kasım
99,5
Aralık
99,5
2006
Ocak
101,7
Şubat
101,1
Mart
101,7
Nisan
102,3
Mayıs
100,1
Haziran
92,2
Temmuz
88,6
Ağustos
91,4
Eylül
91,4
Ekim
91,6
Kasım
93,4
Aralık
92,0
2007
Ocak
91,8
Şubat
92,7
Mart
92,4
Nisan
93,7
Mayıs
95,0
Haziran
94,2
Temmuz
95,5
Ağustos
98,3
Eylül
97,1
Ekim
96,2
Kasım
92,5
Aralık
93,9
2008
Ocak
92,1
Şubat
87,6
Mart
82,0
Nisan
76,2
Mayıs
75,4
Haziran
75,0
Temmuz
77,0
Ağustos
79,9
Eylül
80,7
Ekim
74,2
Kasım
68,9
Aralık
69,9
2009
Ocak
71,6
Şubat
74,0
Mart
74,8
Nisan
80,8
Mayıs
83,3
Haziran
85,3
Temmuz
82,4
Ağustos
81,3
Eylül
81,9
Ekim
80,5
Kasım
78,4
Aralık
78,8
2010
Ocak
79,2
Şubat
81,9
Mart
84,7
Nisan
85,8
Mayıs
86,6
Haziran
88,0
Temmuz
87,5
Ağustos
87,4
Eylül
90,4
Ekim
89,0
Kasım
91,3
Aralık
91,0
2011
Ocak
91,3
Şubat
93,6
Mart
93,4
Nisan
93,5
Mayıs
92,9
Haziran
96,4
Temmuz
94,8
Ağustos
91,7
Eylül
93,7
Ekim
89,7
Kasım
91,0
Aralık
92,0
2012
Ocak
92.7
Şubat
94.0
Mart
93.3
Nisan
88.9
Mayıs
91.8
Haziran
91.1
Temmuz
91.9
Ağustos
89.9
Eylül
89.1
Ekim
85.3
Kasım
89.9
Aralık
89.3
2013
Ocak (*)
91.8
Şubat
92.0
Mart
92.2
Nisan
92.8
Mayıs
95.4
Haziran
94.4
Temmuz
95.9
Ağustos
94.9
Eylül
91.5
Ekim
93.7
Kasım
96.8
Aralık
94.4
2014
Ocak
91.8
Şubat
89.5
Mart
92.6
Nisan
97.4
Mayıs
95.0
Haziran
93.2
Temmuz
93.1
Ağustos
93.2
Eylül
94.1
Ekim
91.7
Kasım
90.9
Aralık
90.4
2015
Ocak
89.6
Şubat
89.1
Mart
86.7
Nisan
87.5
Mayıs
86.7
Haziran
89.3
Temmuz
87.5
Ağustos
84.8
Eylül
82.2
Ekim
86.3
Kasım
95.2
Aralık
93.6
2016
Ocak
92.2
Şubat
90.0
Mart
90.1
Nisan
91.3
Mayıs
91.5
Haziran
91.6
Temmuz
88.9
Ağustos
94.7
Eylül
94.8
Ekim
95.3
Kasım
91.6
Aralık
87.4
2017
Ocak
88.7
Şubat
88.0
Mart
90.1
Nisan
92.0
Mayıs
94.0
Haziran
92.3
Temmuz
92.4
Ağustos
93.0
Eylül
92.0
Ekim
89.9
Kasım
87.6
Aralık
88.2
2018
Ocak
92.7
Şubat
93.4
Mart
92.5
Nisan
91.7
Mayıs
90.7
Haziran
90.6
Temmuz
92.1
Ağustos
88.2
Eylül
81.1
Ekim
78.8
Kasım
81.2
Aralık
80.1
2019
Ocak
80.5
Şubat
79.2
Mart
81.3
Nisan
83.6
Mayıs
76.9
Haziran
79.8
Temmuz
78.3
Ağustos
79.1
Eylül
77.7
Ekim
78.5
Kasım
81.3
Aralık
80.7
2020
Ocak
81.4
Şubat
79.6
Mart
81.1
Nisan
78.1
Mayıs
82.7
Haziran
82.7
Temmuz
82.3
Ağustos
79.4
Eylül
82.0
Ekim
81.9
Kasım
80.1
Aralık
80.1
2021
Ocak
83.3
Şubat
84.5
Mart
86.7
Nisan
80.2
Mayıs
77.3
Haziran
81.7
Temmuz
79.5
Ağustos
78.2
Eylül
79.7
Ekim
76.8
Kasım
71.1
Aralık
68.9
2022
Ocak
73.2
Şubat
71.2
Mart
72.5
Nisan
67.3
Mayıs
67.6
Haziran
63.4
Temmuz
68.5
Ağustos
72,8
Eylül
72.8
Ekim
76.2
Kasım
76.5
Aralık
75.6
2023
Ocak
79.1
Şubat
82.5
Mart
80.1
Nisan
87.5
Mayıs
91,1
Haziran
85,1
Temmuz
80,1
Ağustos
68.0
Eylül
71.5
Ekim
74.6
Kasım
75,5
Aralık
77,4
2024
Ocak
80,4
Şubat
79,3
Mart
79,4
Nisan
80,4
Mayıs
80.5
Haziran
78.3
Temmuz
75.9
Ağustos
76.4
Eylül
78.2
Ekim
80.6
Kasım
79.8
Aralık
81.3
(*): AB’ye uyum çerçevesinde, 2013 yılından itibaren, Tüketici Güven Endeksi’nde yeni hesaplamalar geçerli.