Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog İnci Nur Ülkü, ebeveynlerin çocuklarından mükemmeliyet beklemesinin kısa ve uzun vadede yaratabileceği olumsuz etkileri değerlendirdi.
Günümüzde birçok ebeveyn, çocuklarının akademik, sosyal ve sanatsal alanlarda en iyisi olmasını istiyor.
Ancak Uzman Klinik Psikolog İnci Nur Ülkü’ye göre, çocuklarına aşırı baskı yapan ebeveynler farkında olmadan onların ruh sağlığına zarar verebiliyor.
Sürekli mükemmel olması beklenen çocuklar, zamanla özgüven eksikliği, stres ve başarısızlık korkusu yaşayabiliyor.
Ülkü, bazı ailelerin çocuklarını “proje çocuk” haline getirdiğini vurgulayarak şu ifadeleri kullandı:
“Anne-babalar kendi gerçekleştiremedikleri hayalleri çocukları üzerinden yaşamak isteyebiliyor.
Ancak çocuklar, aynı anda birçok alanda başarı beklenildiğinde kendi isteklerini keşfetmekte zorlanabiliyor.
Yüksek beklentileri karşılayamayan çocuklarda ise özgüven eksikliği sık görülüyor.”
Uzman Klinik Psikolog İnci Nur Ülkü’ye göre, ebeveynlerin bu tutumları psikolojik ve toplumsal birçok etkene dayanıyor. İşte en yaygın nedenler:
Kendi çocukluk deneyimleri: Küçükken yüksek beklentilere maruz kalmış veya yeterli takdir görmemiş ebeveynler, bilinçsizce aynı döngüyü çocuklarına uygulayabiliyor.
Başarıyı güvence olarak görmek: Bazı ebeveynler, çocuklarının başarısını onların geleceğini garanti altına almak için bir zorunluluk olarak görüyor.
Toplumsal baskılar: Modern eğitim sisteminin sınav notları ve akademik başarıyı ön planda tutması, ebeveynlerin çocuklarını sürekli daha fazla çalışmaya zorlamasına neden olabiliyor.
Sosyal medyanın etkisi: Sosyal medyada diğer ebeveynlerin çocuklarının başarılarını görmek, anne-babaların kendi çocuklarını daha fazla baskı altında hissetmelerine yol açabiliyor.
Mükemmeliyetçi Beklentilerin Çocuklar Üzerindeki Olumsuz Etkileri
Çocukluk döneminde sürekli eleştiriye ve yüksek beklentilere maruz kalan bireyler, yetişkinlikte şu sorunları yaşayabiliyor:
Kendi değerlerini yalnızca başarıları üzerinden değerlendirme eğilimi
Başarısızlık korkusu ve yoğun kaygı
Depresyon ve özgüven eksikliği
Hata yapmaktan korktukları için yeni şeyler denemekten kaçınma
İş ve kişisel yaşamda stres ve tatminsizlik
Bu konuda önemli bir uyarıda bulunan Ülkü, “Çocuklar sadece akademik başarıya odaklanırsa, öğrenme sürecini keşif ve gelişim fırsatı olarak görmek yerine zorunluluk olarak algılarlar. Bu da merak duygularının azalmasına neden olabilir.” dedi.
Ebeveynler Ne Yapmalı? Uzmanından Öneriler
Çocuklarını aşırı baskı altına almak istemeyen ebeveynlerin yapması gerekenler:
Çocuğun güçlü ve zayıf yönlerini kabul edin, başkalarıyla kıyaslamaktan kaçının.
Sadece sonuçlara değil, sürece ve çabaya da odaklanın.
Çocuklarınıza güven verin ve onların sadece başarılarıyla değil, kim olduklarıyla da değerli olduklarını hissettirin.
Onların ilgi alanlarını destekleyerek özgün bireyler olmalarına yardımcı olun.
Hata yapmanın doğal olduğunu anlatın ve kendi hatalarınızı paylaşarak örnek olun.
Çocuğunuzun duygularını küçümsemeyin ve onun stresini anlamaya çalışın.
Uzman Klinik Psikolog İnci Nur Ülkü, bu konunun uzun vadede çocukların psikolojisi üzerinde ciddi etkiler yaratabileceğini vurgulayarak, ebeveynlerin koşulsuz sevgi ve destek sunmalarının önemine dikkat çekti.